„Czarna biel” to pełna emocji i dramatyzmu literatura faktu. Bohaterka dzieli się z Czytelnikiem opowieścią o swoim życiu od odzyskania przez Polskę niepodległości po czasy współczesne. Szczególne miejsce w jej wspomnieniach zajmuje okres drugiej wojny światowej i Powstania Warszawskiego. Irena Federowicz podczas Powstania, pracując w Szpitalu Wolskim, była uczestniczką jednego z najtragiczniejszych wydarzeń tamtych dni, jakim była rzeź na Woli. Te dramatyczne chwile odcisnęły swoje piętno na jej przyszłości. Po wojnie skończyła studia medyczne i zamieszkała na Górnym Śląsku. Przedstawione wspomnienia to osobiste spojrzenie Ireny Federowicz na naszą przeszłość i teraźniejszość oraz okazja do refleksji nad losem ludzi żyjących w warunkach okupacji, Powstania i czasów powojennych. Wydawca „Szara Godzina”,

Życiorysem Ireny Federowicz, z domu Hubal-Dobrzańskiej, bohaterki „Czarnej bieli” Mariana A. Noconia można obdizielić kilka osób. Autor spisuje jej historię, podkreślając odwagę i patriotyzm tej pielęgniarki, a po wojnie – lekarki.

Dramatycznym momentem pasjonującej biografii jest opis rzezi, jakiej dokonali hitlerowcy w piątym dniu powstania warszawskiego w szpitalu na Woli, gdzie bohaterka pracowała. Ten dzień stał się jej największą życiową traumą. Kiedy zamyka oczy, słyszy, jak esesmani chodzą po piętrach i zabijają dyrektora szpitala, kapelana, chorych. Przezwycięża te wspomnienia i dalszym życiem daje świadectwo dzielności i mądrości.

Barbara Gruszka-Zych

Gdy sięgałam po te wspomnienia, miałam mieszane uczucia. Po co mi czyjeś wspomnienia? – pytałam sama siebie. No, ale koleżanka mi ją gorąco poleciła, więc kupiłam. Już od pierwszych stron, miło się rozczarowywałam. W środku, przeżywałam z bohaterką Ireną tak, jakby było to teraz. Gdy zbliżałam się do końca, refleksjom nie było końca. Książka odmieniła mnie i stoi teraz na mojej półce wśród ulubionych. Ważne wydarzenia z dziejów Polski z perspektywy dziecka, młodej kobiety i seniorki. Ciekawa narracja, oceny pozbawione zjadliwości i zacietrzewienia, a jednocześnie jednoznacznie określające poglądy Autorki.

Marian A. Nocoń zdecydował się spisać wojenne i powstańcze wspomnienia Ireny Fedorowicz i chwała mu za to, gdyż tylko świadectwa żyjących mogą sprawić, że nie zapomnimy o tych bolesnych doświadczeniach. Pierwsza część książki jest poświęcona rodzinie głównej bohaterki. Mam wrażenie, że obraz referowanych zdarzeń może być zaburzony przez młody wiek i niewielki kontakt z mieszkańcami. Z reguły opowieści krążą więc wokół zdobywania edukacji, nawiązywania pierwszych przyjaźni i dziecięcych zabaw. Niestety odrobinę irytowało mnie podejście do rodzin chłopskich, które ewidentnie są tu stawiane w pozycji osób gorszych, przez wzgląd na brak wykształcenia, czy obycia, a należy pamiętać, że posiadanie kręgosłupa moralnego nie było wcale tożsame z poziomem wyedukowania, czy pochodzenia. Bardzo ciekawie brzmią natomiast relacje z nauki w szkole pielęgniarskiej: głód, bombardowania, godzina policyjna, łapanki, kontrole, rewizje, które faktycznie budują obraz aparatu represji w ówczesnej Polsce i przybliżają je czytelnikowi w anegdotycznej formie. Drugą część wspomnień rozpoczyna zryw powstańczy, a Irena Fedorowicz wprowadza nas w tę okrutną rzeczywistość, nie szczędząc szczegółów. Masowe egzekucje, ciała kobiet, dzieci na ulicach, wywózki do obozów, ewakuacja Szpitala Wolskiego, widmo zbliżającej się śmierci i niecodzienne zbiegi okoliczności, które sprawiają, że człowiekowi udaje się przeżyć. Irena Fedorowicz daje jasno do zrozumienia, że według jej oceny Powstanie Warszawskie było niepotrzebne, bo pochłonęło zbyt wiele ofiar, a zemsta Niemców była okrutna. W swojej opowieści potrafi docenić chwilami humanizm jednostek stojących po stronie wroga, gdyż właśnie dzięki takim ludziom udało Jej się przetrwać! Nastają czasy pokoju, ale nie wolności, bo teraz sowieci wprowadzają własne represje. Życie toczy się teoretycznie normalnie, ale czy naprawdę tak powinna wyglądać wolność? „Czarna biel. Wspomnienia” to subiektywny, emocjonalny, ale właśnie przez to bardzo prawdziwy obraz życia w okupowanej Polsce sięgający aż lat osiemdziesiątych. Historia życia Ireny Fedorowicz czasami wydaje się wręcz nierealna, przerażające momenty przeplatają się z „małymi cudami” oraz całkowicie zwyczajnymi epizodami i razem z bohaterką czujemy ulgę, że udało się jej przetrwać, by mogła opowiedzieć nam o swoim wyjątkowym życiu.